توصیف مونسان از دستاوردِ بزرگی که با سختی به‌دست آمد

به گزارش ایسنا، کمیته میراث جهانی یونسکو در ادامه چهل‌ودومین اجلاس سالیانه خود در شهر منامه بحرین، امروز شنبه ۹ تیرماه ۹۷، آثار ارزشمند و باشکوهی از معماری و شهرسازی دوره ساسانی را با عنوان منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس در فهرست میراث جهانی ثبت کرد.

علی‌اصغر مونسان - رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - با بیان این‌که جمهوری اسلامی ایران امسال در شرایطی حساس تا این مرحله توانسته است یکی از دو اثر پیشنهادی خود را در سال ۲۰۱۸ به ثبت برساند، افزود: در این اجلاس هیأت ایرانی با تلاش‌های مستمر و پیگیری‌های فنی با برگزاری جلسات کارشناسی متعدد با اعضای کمیته میراث جهانی به موضوعات مطرح‌شده پاسخ دادند و با وجود شرایط سخت فضای سیاسی حاکم بر اجلاس توانستند کشورها را برای ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی متقاعد کنند.

او بیان کرد: آثار برجسته مطرح‌شده در پرونده ثبت جهانی منظر باستان‌شناسی ساسانی، مجموعه‌ای از ارزشمندترین نمونه‌ها از معماری و شهرسازی امپراتوری ساسانی در دوره‌ای مهم از تاریخ معماری و شهرسازی بشر است که  به‌عنوان بیست‌وسومین اثر جهانی کشورمان به  دنیا معرفی شده است.

معاون رییس جمهور با بیان این‌که ثبت این اثر با اعلام نظر مثبت و اتفاق‌ نظر اکثریت اعضای کمیته میراث جهانی صورت پذیرفت، افزود: با توجه به نظرات کارشناسی برخی کشورهای کمیته به درخواست رییس اجلاس، تصویب قطعنامه مربوط به منظر باستان‌شناسی ساسانی بررسی شد و با وجود تأثیرات سیاسی برخی کشورها، بسیاری از کشورهای کمیته به حمایت از پرونده منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس پرداختند.

وی ادامه داد: در این اجلاس، اصلاحیه اظهارنظر ایکوموس توسط کشور اسپانیا مطرح شد و از جانب کشورهای استرالیا، مجارستان، آذربایجان، چین، کویت، تونس حمایت شد و کشورهای برزیل، زیمبابوه، تانزانیا و گواتمالا در راستای تأیید ارزش‌های این اثر سخنرانی کردند. هم‌چنین هیئت ایرانی با پاسخ به موضوع مطرح‌شده از طرف کشور نروژ بر معیارهای دو، سه و پنج تأکید کردند.

او اضافه کرد: کشورهای کوبا، بورکینافاسو، بوسنی و اوگاندا نیز با تأکید بر معیارهای دوم و سوم و پنجم بر ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی رأی مثبت دادند و در ادامه با نظر مساعد ایکوموس و کشورهای عضو کمیته، این اثر به‌ اتفاق آراء در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.

«محور ساسانی» (منظر باستانی ساسانیان)  در منطقه فیروزآباد استان فارس به عنوان بیست و سومین اثر تاریخی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو و چهارمین اثر جهانی شده استان فارس درحالی به ثبت رسید که پرونده آن با همکاری باستان‌شناسان، فیلمبرداران، مستندسازان و محققان پس از ۳ سال پژوهش و مطالعه آماده شده بود.

محور ساسانی از فیروزآباد شروع می‌شود تا بیشابور و سروستان در استان فارس ادامه دارد، این منطقه شامل مجموعه‌ای وسیع مانند کاخ، شهر و غار است که به اعتقاد طالبیان (معاون میراث فرهنگی) آن سندی برای مدیریت، نظارت و بررسی بهتر این منطقه است.

هر چند برخی باستان‌شناسان معتقد بودند که هر کدام از این سه محوطه‌ی تاریخی یعنی شهر گور، سروستان و قلعه دختر جداگانه ظرفیت ثبت در فهرست میراث جهانی را دارند و به همین دلیل از سال ۱۳۸۷ هر کدام را در قالب یک پرونده‌ی جداگانه در فهرست موقت یونسکو ثبت کردند، اما سال گذشته و همزمان با ارسال و پرونده‌ی «محور ساسانی فیروزآباد» یک نامه‌ی اصلاحیه نیز به یونسکو ارسال کرده و اعلام کردند تمایل دارند تا هر سه محوطه را در قالب یک پرونده‌ی کلی در یونسکو به ثبت برسانند. البته معاونت میراث فرهنگی این سه محوطه‌ی تاریخی را در قالب یک پهنه و نه پرونده‌ای زنجیره‌ای برای ثبت جهانی معرفی کرده است.

طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پیش از این اعلام کرده بود؛ به دلیل گستردگی حوزه ثبت و پیچیدگی‌های متعدد به ویژه تعهدات سازمان میراث فرهنگی در زمینه تملک عرصه‌های آثار تاریخی "شهر گور فیروزآباد"، سنگینی و حجم گسترده آثار محور ساسانی در "کاخ اردشیر"، "قلعه دختر" و نقش برجسته‌های ساسانی فیروزآباد، شهر تاریخی "بیشاپور"، "تنگ چوگان" و "غار شاپور" و "سروستان"، دفاع و مذاکره برای ثبت این پرونده سنگین تر و پیچیده تر از دوره‌های گذشته است.

با این حال این پرونده امروز درحالی بررسی و ثبت شد که نماینده ایکوموس نظر بر دیفر شدن این پرونده، یعنی قابل طرح مجدد در اجلاس دو سال بعد داشت تا اطلاعات بیشتری در این باره کسب شود. او در سخنان خود روی این نکته تاکید کرده بود که شرایط حفظ و نگهداری این محوطه در حال حاضر بحرانی است و نیازمند به رسیدگی فوری است.  

اما اسپانیا نخستین کشور از جامع حاضر بود که پس از صحبت‌ درباره ارزش‌های فرهنگی، تاریخی، معماری و باستانی این محوطه، از ثبت جهانی محور ساسانی بر اساس معیارهای  ۲، ۳ و ۵ حمایت کرد و کشورهای چین، کویت، تانزانیا، کوبا، بورکینافاسو، اوگانادا و بحرین نیز در حمایت از اسپانیا، از ثبت جهانی محور ساسانی استان فارس در فهرست میراث جهانی یونسکو حمایت کردند.  

بوسنی و هرزگوین،  تونس و بزریل هم از کشورهایی بودند که ایرادهایی از جمله نقشه‌های باستان‌شناسی و پلان‌مدیریتی را درباره پرونده "محور ساسانی فارس" مطرح کردند و با پیشنهاد ایکوموس درباره دیفر شدن این پرونده به اجلاس دو سال بعد موافق بودند. نماینده استرالیا نیز نقص‌هایی را متوجه این پرونده خواند اما در نهایت با توجه به ارزش بالای تاریخی و باستانی آن، از ثبت جهانی آن حمایت کرد.  

کشور نروژ که در ابتدا چندان با ثبت جهانی پرونده ایران موافق نبود، پس از حمایت اکثر کشورها، به جمع حامیان ثبت جهانی آن پیوست.  

در جریان بررسی این پرونده، رییس کمیته میراث جهانی از ایران خواست توضیحاتی در دفاع ارایه دهد که عبدالرسول وطن‌دوست، نماینده ایران در کمیته میراث جهانی یونسکو، صحبت‌هایی درباره اهمیت‌های محوطه "محور ساسانی فارس" ارائه کرد و در نهایت اولین پرونده ایران در چهل‌ودومین اجلاس کمیته میراث جهانی در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید.  

 منطقه حفاظت شده ارسباران به عنوان یک اثر طبیعی دیگر پرونده ایران در اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو است که  چهارم جولای ( سیزدهم تیر) در شهر منامه بحرین ادامه دارد.

انتهای پیام