اهمیت توجه به زیست‌بوم کارآفرینی نوآورانه

به گزارش ایسنا، تحلیل‌های تجربی نشان داده است که هرچقدر سطح فعالیت‌های کارآفرینی نوآورانه در کشوری بالاتر باشد، سطح رشد و توسعه اقتصادی در آن بالاتر خواهد بود. این در حالی است که آمارهای کشور ما و همچنین گزارش‌های جهانی نشان می‌دهند که ایران وضعیت چندان مناسبی در نوآوری و کارآفرینی نوآورانه ندارد. به‌عنوان‌مثال، رتبه ایران در گزارش نمایه نوآوری جهانی ۲۰۱۷ در میان ۱۲۷ کشور جهان ۷۴ ام و در گزارش نمایه کارآفرینی جهانی ۲۰۱۷ در میان ۱۳۷ کشور جهان ۸۵ ام بوده است.

حال به عقیده متخصصان، این سؤال مطرح است که چرا در بعضی از کشورهای جهان سطح و میزان کارآفرینی نوآورانه بالا و در بعضی از کشورهای دیگر مانند ایران پایین است؟ اما پاسخ به این سؤال نیازمند شناخت شرایط و عواملی است که به شکل‌گیری و توسعه این فعالیت‌ها در سطح ملی کمک می‌کنند یا مانع شکل‌گیری و توسعه آن‌ها می‌شوند. ایجاد تحرک در کارآفرینی نوآورانه در کشورهای درحال‌توسعه (مانند ایران) نیز مستلزم شناخت شرایط و عوامل یادشده است. این مسئله را می‌توان با رویکردهای مختلف مانند اقتصاد کارآفرینی، اقتصاد نوآوری، نظام ملی نوآوری، زیست‌بوم ملی کارآفرینی، زیست‌بوم ملی نوآوری تحلیل کرد.

در این خصوص، یکی از محققان کشور، دست به انجام مطالعه‌ای زده است که در آن، شرایط و عوامل کمک‌کننده به شکل‌گیری و توسعه کارآفرینی نوآورانه با رویکرد جدیدی به نام زیست‌بوم ملی کارآفرینی نوآورانه تحلیل شده‌اند.

در این پژوهش توصیفی – کاربردی، داده‌های موردنیاز برای اندازه‌گیری سازه‌های زیست‌بوم یادشده از گزارش‌های ۲۰۱۷ «نمایه جهانی نوآوری»، «نمایه جهانی کارآفرینی» و «نمایه آزادی اقتصادی» برای ۱۳۷ کشور جهان استخراج شده است.

طبق نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، کارآفرینی نوآورانه در یک کشور، در چارچوب زیست‌بومی تحت همین عنوان شکل می‌گیرد و توسعه پیدا می‌کند.

به گفته یعقوب انتظاری، دانشیار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی که مجری این پژوهش بوده: «تحلیل‌های تجربی در این تحقیق نشان می‌دهد که ذی‌نفعان متنوع این زیست‌بوم (دانشگاه‌ها، کارآفرینان نوآور، بنگاه‌های دانش‌بنیان، سازمان‌های دولتی، سرمایه‌داران خطرپذیر، جامعه مدنی، رسانه‌ها و غیره) در یک اقتصاد آزاد و باز، محیط سیاسی باثبات و کارآمد، محیط نظارتی باکیفیت و حاکمیت قانون، کسب‌وکار ساده و منعطف و فضای فرهنگی دانش‌بنیان، بهتر و راحت‌تر با یکدیگر تعامل کرده و اقدام به کارآفرینی نوآورانه می‌کنند».

این محقق می‌افزاید: «در این بسترها، ذی‌نفعان ضمن انباشت سرمایه انسانی، سرمایه دانش، سرمایه خطرپذیر و دیگر قابلیت‌های ملی (مانند فناوری اطلاعات، تعاملات نوآورانه و بازار رقابتی) با استفاده از آن‌ها، اقدام به تولید، توزیع، جذب و تجاری‌سازی دانش جدید می‌کنند و کارآفرینی نوآورانه را به ارمغان می‌آورند. در چنین زیست‌بومی، اقتصاد آزاد و باز و محیط سیاسی باثبات و کارآمد، نقش بنیادی و کلیدی دارند، به‌طوری‌که شکل‌گیری و توسعه دیگر مؤلفه‌های زیست‌بوم وابسته به آن‌هاست».

به اعتقاد انتظاری: «بررسی وضعیت مؤلفه‌های زیست‌بوم کارآفرینی نوآورانه در اقتصادهای پیشرفته حکایت از آن دارد که این اقتصادها در سایه همین زیست‌بوم به اقتصادهای مبتنی بر نوآوری تبدیل شده‌اند. اما بررسی وضعیت مؤلفه‌های این زیست‌بوم در اقتصادهای درحال‌توسعه (ازجمله ایران) نشان می‌دهد که این کشورها به دلیل غفلت از آن، همچنان به‌عنوان اقتصاد مبتنی بر منابع باقی مانده‌اند. بنابراین شرط لازم برای طی کردن مراحل توسعه و تبدیل‌شدن به اقتصادهای مبتنی بر نوآوری، وجود زیست‌بوم‌های کارآفرینی نوآورانه است».

براساس یافته‌های این تحقیق، مقایسه کمیت و کیفیت مؤلفه‌های زیست‌بوم کارآفرینی نوآورانه در اقتصاد ایران با اقتصادهای مبتنی بر نوآوری و حتی اقتصادهای مبتنی بر کارایی نشان می‌دهد که شکاف بین اقتصاد ایران و اقتصادهای یادشده وسیع و عمیق است.

طبق نظر مجری پژوهش فوق: «کاهش این شکاف نیازمند ساخت و توسعه زیست‌بوم کارآفرینی نوآورانه در ایران است. لذا طبق نتایج این تحقیق، ساخت و توسعه زیست‌بوم کارآفرینی نوآورانه در اقتصاد ایران نیازمند ایجاد بسترهای مناسب، انباشت سرمایه‌ها و قابلیت‌های لازم و توسعه فرآیندهای تولید، توزیع، جذب و تجاری‌سازی دانش جدید است».

یافته‌های این پژوهش که در نشریه «توسعه کارآفرینی» منتشر شده‌اند، این پیام را به سیاست‌گذاران ایران می‌دهند که اگر خواهان توسعه کارآفرینی نوآورانه در اقتصاد ایران هستند، هم‌زمان باید برای «بهبود کارایی و اثربخشی حکومت و دولت» و «باز و آزادسازی نظام اقتصادی» تلاش کنند.

نشریه فوق، از انتشارات معتبر دانشگاه تهران است که در قالب فصل‌نامه و به‌منظور ارتقای سطح دانش علمی و فنی پژوهشگران، سهولت مبادله علمی بین آن‌ها، معرفی پیشرفت‌های عمده در زمینه‌های مختلف کارآفرینی و ایجاد ارتباط میان پژوهشگران و کارشناسان داخلی و خارجی منتشر می‌شود.

انتهای پیام