لزوم نیازسنجی علمی پژوهشگاه تربیت‌بدنی در ورزش همگانی/تحقیقات کاربردی در دانشگاه‌ها خاک می‌خورد

دکتر ارسلان دمیرچی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به گستردگی زمینه‌های پژوهشی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی برخی از این زمینه‌ها را بحث‌های مدیریتی، بررسی سازمان‌ها و ساختارها، ورزش قهرمانی، بخش اجرایی ورزش و ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن و نیز در نظر گرفتن تدابیر برای این بخش نام برد و گفت: این زمینه‌ها، حوزه‌های کاری سازمان‌های مسئول در امر مدیریت ورزشی، فدراسیون‌ها و نیز بخش‌های اجرایی و عملیاتی ورزش است.

وی زمینه پژوهشی دیگر را چگونگی مدیریت بخش‌های اجرایی در ارتباط با ورزش همگانی و ساز و کارهای آن عنوان کرد و توضیح داد: ۱۰ درصد افراد به صورت منظم ورزش می‌کنند و ۹۰ درصد افراد چنین نیستند که ورزش همگانی شامل حال آن‌ها می‌شود.

رئیس دانشکده تربیت بدنی دانشگاه گیلان، افزود: موضوع دیگر به بهبود رکوردها در ورزش قهرمانی بر می‌گردد که در این زمینه دانشگاه باید به فدراسیون‌ها کمک کند و حمایت علمی لازم را انجام دهد. محققان می‌توانند در کنار فدراسیون‌ها و تیم‌های ورزشی نقش مؤثری را ایفا کنند، ضمن آنکه امروز نیازهای پژوهشی برای باشگاه‌ها و مدیران ورزشی ملموس شده است.

دمیرچی با بیان اینکه مسائل پژوهشی رشته تربیت بدنی باید جدای از سرمایه‌گذاری‌ها یا فراهم کردن زیرساخت‌ها پیگیری شود، اضافه کرد: بخش دیگر حوزه سلامت است که دانشگاه می‌تواند از طریق مطالعات کاربردی و نیاز محور در این حوزه با دستگاه‌های مرتبط با سلامت همچون وزارت بهداشت، آموزش و پرورش و … همکاری کند که تاکنون نیز درصد قابل توجهی از این مطالعات با همکاری بخش‌های فوق انجام شده است.

وی خاطرنشان کرد: پژوهش‌ها در مقاطع ارشد و دکتری به گونه‌ای تعریف شده که نیازهای جامعه در آن‌ها دیده شود؛ به عنوان مثال مطالعات حوزه فیزیولوژی ورزشی تا حد زیادی به حوزه بیماری‌های قلبی جهت‌گیری پیدا کرده است، چرا که بخش زیادی از مرگ و میر به علت نارسایی‌های قلبی-عروقی اتفاق می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت بخش قابل توجهی از مطالعات دانشجویان به ویژه در مقطع دکتری به جنبه‌های بالینی گرایش پیدا کرده و با همکاری محققان حوزه پزشکی انجام می‌شود.

‏‬ احساس کمبود ارتباط با پژوهشگاه تربیت‌بدنی نداریم

رئیس دانشکده تربیت بدنی در رابطه با عملکرد پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی اظهار کرد: پژوهشگاه تربیت بدنی حاصل نیاز دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به ایجاد مرکزی بود که به آن‌ها در حوزه علوم ورزشی جهت بدهد و دانشکده‌های تربیت بدنی را به دور هم جمع کند. این نهاد بعد از تأسیس نقش محوری و حلقه واسط پیدا کرد به طوری که بسیاری از تحقیقات دانشگاهی به دنبال سیاستگذاری‌های غیرمستقیم پژوهشگاه انجام می‌شود.

دمیرچی ادامه داد: از بدو تأسیس پژوهشگاه، که در ابتدا یک پژوهشکده بود، مطالعات در قالب ژورنال‌های علمی و برگزاری همایش‌های مالی داخلی و خارجی انجام شد. در آن زمان دانشگاه‌ها استطاعت مالی لازم برای چنین فعالیت‌هایی را نداشتند و پژوهشگاه توانست خروجی قابل قبولی را ارائه دهد. در حال حاضر نیز بخش قابل توجهی از مطالعات و طرح‌های تحقیقاتی از سوی پژوهشگاه مورد حمایت قرار می‌گیرد که برای ما ارزشمند است.

وی افزود: پژوهشگاه همچنین می‌تواند به عنوان بازوی اجرایی خوبی برای وزارت علوم در خصوص اعمال سیاست‌های حوزه علوم ورزشی مطرح باشد.

رئیس دانشکده تربیت بدنی دانشگاه گیلان با اشاره به اینکه در حق پژوهشگاه فوق کم لطفی صورت گرفته، گفت: در حوزه علوم ورزشی به ویژه ورزش همگانی جمعیت زیادی تحت پوشش قرار می‌گیرند و پژوهش‌های مرتبط با این موضوع باید در وزارت علوم بهتر دیده شود.

دمیرچی خاطرنشان کرد: با وجود برخی کاستی‌ها، پژوهشگاه در حال حاضر به دوران بلوغ خود رسیده و نیروهای زیادی به طور سیستماتیک با آن در ارتباط هستند، ضمن آنکه همکاری این نهاد با دانشگاه‌ها در قالب برگزاری آزمون‌های عملی پژوهشی، کارگاه‌های علمی، همایش‌ها و تولید مقالات دنبال می‌شود.

وی در رابطه با این موضوع که پژوهشگاه تربیت بدنی نسبت به گذشته از دانشگاه‌ها فاصله گرفته یا خیر، گفت: این نهاد وابسته به معاونت پژوهشی وزارت علوم و تابع سیاست‌های آن است. اگر در گذشته ارتباط آن با دانشگاه‌ها مستمرتر بوده، در حال حاضر این نهاد جایگاه مشخصی دارد و می‌تواند به عنوان یک دانشگاه پژوهشی و بر اساس هیأت امنا و سیاست‌های خود عمل کنند. با این حال من به عنوان رئیس دانشگاه احساس کمبود رابطه با این نهاد را ندارم و اگر ایرادی مطرح است، بیشتر از جنس ایرادات فنی است.

پژوهشگاه کار موازی با دانشگاه‌ها انجام ندهد

ضرورت نیازسنجی‌های علمی در حوزه ورزش همگانی

رئیس دانشکده تربیت بدنی دانشگاه گیلان در رابطه با ورود پژوهشگاه تربیت بدنی به حوزه آموزش، توضیح داد: این درگیری ذهنی سال‌های سال وجود داشته است و بعضی از همکاران ما چنین نقدی به پژوهشگاه دارند. یکی از موضوعات بحث سامان‌دهی واحدهای آموزشی تربیت بدنی ۱ و ۲ بوده که هنوز برای آن تعیین تکلیف نشده است. از طرفی نقد دیگر همکاران ما این است که دانشگاه‌ها به علت محدودیت‌های مالی توان اجرای سیاست‌های پژوهشی پژوهشگاه را ندارند.

دمیرچی ادامه داد: با توجه به آنکه دانشگاه‌ها هیئت أمنا دارند، قاعده این است که پژوهشگاه برای دانشگاه تعیین تکلیف کند و اگر در این تکلیف خلأیی وجود دارد، دانشگاه‌ها می‌توانند آن را از طریق معاونت آموزشی وزرات علوم رفع و رجوع کنند.

وی یادآور شد: اگر پژوهشگاه دانشجوی آموزش‌محور بگیرد و کار موازی یا مشابه با دانشکده انجام بدهد، درست نیست. این در حالی است که دانشجوی پژوهش‌محور می‌تواند در راه توسعه پژوهش در کشور گام بردارد. این ظرفیت وجود دارد که پژوهشگاه را به عنوان یک دانشگاه پژوهش‌محور ببینیم، اما نباید از رسالت اصلی خود دور شود.

رئیس دانشکده تربیت بدنی دانشگاه گیلان با بیان اینکه پژوهشگاه در حوزه ورزش همگانی باید نقش محوری بر عهده بگیرد، گفت: وظیفه این نهاد در این زمینه نیازسنجی‌های علمی است. در این زمینه باید دید که دستگاه‌ها چه مراوداتی با پژوهشگاه دارند. نیازی نیست که پژوهشگاه متولی ورزش همگانی در سراسر کشور باشد اما باید نقش خود را با همکاری سازمان‌های اجرایی همچون وزارت ورزش، آموزش و پرورش و وزارت کار و نیز در همکاری با دانشگاه‌ها انجام دهد.

دمیرچی تصریح کرد: بخش دیگر این موضوع مردم کوچه و بازار هستند که تحت پوشش حمایتی ورزش همگانی نیستند. به محض آنکه فرد بیمار می‌شود تحت پوشش قرار می‌گیرد، اما هیچ گونه نظارتی بر فرد سالم وجود ندارد که این یک خلأ جدی است.

وی با اشاره به اینکه حوزه مکمل‌ها و مواد نیروزا یک تجارت درآمدزای بین‌المللی است، گفت: عمده درآمد باشگاه‌ها از محل فروش این مکمل‌ها به دست می‌آید. این موضوع که چه کسی مکمل‌ها را وارد یا توزیع می‌کند ربطی به دانشگاه و پژوهشگاه ندارد، اما مراکز علمی باید توضیح دهند که کدام موارد خطرناک بوده یا چه جایگزین مناسبی برای آن‌ها وجود دارد. برخی مکمل‌ها ناآگاهانه مصرف می‌شوند. مراکز تحقیقاتی باید آثار و عملکرد مکمل‌ها بر افراد را مشخص کرده و صدا و سیما نیز باید در این زمینه اطلاع‌رسانی کند.

جریمه برای تحقیقات بنیادی و غیرکاربردی

تحقیقات کاربردی خاک می‌خورد

رئیس دانشکده تربیت بدنی دانشگاه گیلان درباره جهت‌دهی پایان‌نامه‌های علوم ورزشی، تشریح کرد: بخشی از این موضوع به قابلیت اساتید در هدایت پروژه‌ها برمی‌گردد. بعضی اساتید می‌توانند موضوعاتی را تعریف کنند که قابلیت رقابت با مراکز تحقیقاتی و علمی دنیا را دارد.

دمیرچی افزود: بحث دیگر در این خصوص امکاناتی‌است که در دانشگاه‌ها برای عملیاتی کردن موضوعات وجود دارد. در بعضی گرایش‌های رشته تربیت بدنی انجام پژوهش‌ها هزینه‌بر است. به عنوان مثال در گرایش فیزیولوژی ورزشی جمعیتی باید طی چند نوبت مورد آزمایش قرار گیرد، و کیت‌های آزمایشگاهی استاندارد عمدتاً از خارج وارد می‌شود. برای آنکه یک رساله دکتری در این رشته به ثمر برسد و ۱ یا ۲ مقاله از آن استخراج شود، هزینه‌ای حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان لازم است که در این رقم هزینه‌های تایپ و نگارش لحاظ نشده است.

وی یادآور شد: این در حالی است که هزینه‌بر بودن پژوهش‌های کاربردی باعث می‌شود دانشجویان به سمت تحقیقات بنیادی و کتابخانه‌ای متمایل شوند که کمترین هزینه را دارد. البته دانشگاه برای موضوعات بالا تدابیری اندیشیده و برای تحقیقات کاربردی حمایت‌های تشویقی، و برای تحقیقات بنیادی و غیرکاربردی مقداری جریمه در نظر گرفته‌است. این نیز هست که تحقیقات کاربردی انجام شده در دانشگاه‌ها خاک می‌خورد و مسئولان دستگاه‌های اجرایی در جلسه دفاعی که از آن‌ها دعوت شده، حضور پیدا نمی‌کنند.

رئیس دانشکده تربیت بدنی دانشگاه گیلان در پایان تصریح کرد: به عنوان عضو هیئت علمی اصلاً از شیوه حمایت از پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها رضایت ندارم و با وجود آنکه مسئولیت دانشکده را عهده‌دار هستم، قدرت تحت پوشش قرار دادن هزینه‌های این چنینی را نداریم.

انتهای پیام