ارکان اصلی حقوق شهروندی

به گزارش ایسنا، دکتر امین رستم زاده، سرپرست جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی در مراسم افتتاحیه چهارمین دوره همایش ملی حقوق شهروندی که صبح امروز (چهارشنبه ۸ اسفند) در سالن اجتماعات مجتمع علمی تحقیقاتی جهاد دانشگاهی ارومیه برگزار شد، اظهار کرد: بیش از ۲۸۰ مقاله به دبیرخانه همایش وصول شد که بعد از ارزیابی علمی و داوری، ۵۵ مقاله به بخش نهایی راه یافت که از این تعداد مقاله منتخب بر اساس نظر داوران ۱۸ مقاله در بخش ارائه و سخنرانی انتخاب شدند.

وی در عین حال متذکر شد: ۵۲۰ نویسنده به‌عنوان پژوهشگر مقالات خود را به‌صورت انفرادی و مشترک به این همایش ارسال کرده بودند که از این تعداد در مجموع ۴۳ درصد در مقطع کارشناسی ارشد و پایین‌تر و ۵۷ درصد در مقطع دکترا و دانشجوی دکتری هستند.

رستم زاده گفت: وابستگی علمی ۵۲ درصد ارائه دهندگان مقالات دانشگاه‌های خارج استان و ۴۸ درصد بومی دانشگاه‌های استان بوده است.

سرپرست جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی گفت: در این دوره از همایش ۵۸ درصد اعضای کمیته علمی و داوران از اعضای هیأت علمی و اساتید دانشگاه‌های خارج استان و ۴۲ درصد نیز از اعضای هیأت علمی و اساتید دانشگاه‌های داخل استان داوری مقالات را بر عهده داشتند.

وی با اشاره به ترکیب مختلف پژوهشگران شرکت کننده در این دوره از همایش اظهار کرد: ۶۵ درصد از ارائه دهندگان مقاله از رشته‌های مختلف علوم انسانی بوده و ۳۵ درصد نیز از حوزه‌های فنی و مهندسی و سایر علوم بودند که این خود نشان از ارتقای جایگاه حقوق شهروندی در بین علوم مختلف علوم انسانی و سایر رشته‌های فنی و مهندسی با رویکرد بین رشته‌ای دارد.

دبیر علمی همایش با اشاره به اینکه حقوق شهروندی امروزه از ضرورت‌ها و اولویت‌های هر کشوری تلقی می‌شود اظهار کرد: کلیدی ترین عنصر توسعه یک جامعه، شهروندان آن محسوب می‌شود و باید به کیفیتی آموزش و تربیت شوند که از دانش، نگرش و مهارتهای گوناگون برخوردار باشند.

وی ادامه داد: دانش عمومی مردم و ضریب پردازش فکری مردم یک جامعه رابطه اثرگذاری بر میزان مشارکت مردم و ارتقا مسؤلیت اجتماعی آنها دارد و سبب نقش آفرینی هر چه بیشتر مردم در فعال سازی عناصر توسعه و پیشرفت یک کشور می‌شود.

وی با اشاره به اینکه اعلامیه حقوق بشر و شهروندی فرانسه در سال ۱۷۸۹ جز اولین اسناد این حوزه تلقی می‌شود، گفت: سه دیدگاه را می‌توان در خصوص حقوق بشر و شهروندی قائل شد که در رویکرد اول نگرش عمومی یک کشور بر کل کشورها غالب است و به الگوی آمریکایی یا هانتینگتون معروف است.

دبیر علمی همایش ادامه داد: در رویکرد دوم و از منظر رویکرد مدرنیست‌ها بنیادهای حقوق شهروندی جهان شمول بوده و قائل به تفکیک حقوق بشر و شهروندی نیستند و سخن گفتن از حقوق بشر مربوط به یک کشور و جامعه را ناصحیح می‌دانند که پست مدرن‌ها در مقابل این رویکرد قرار داشته و بر مؤلفه‌های بومی منطقه‌ای و ارزش‌ها و فرهنگ‌های اجتماعی هر جامعه تاکید داشته و معتقدند نمی‌توان یک نسخه را برای همه پیچید.

وی با اشاره به اینکه تفاوت‌های بین حقوق بشر و شهروندی وجود دارد، خاطر نشان کرد: آموزه‌های حقوق بشری منبعث از فطرت انسان است و در تمامی ادیان الهی کرامت انسانی بی‌بدیل‌ترین مؤلفه وحیانی تلقی می‌شود و انسان در نگاه قرآن از کرامت و شرافت ذاتی برخوردار است.

سرپرست جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی ادامه داد: این کرامت یک امر حقیقی است نه اعتباری یعنی انسان به صرف انسانی بودنش از شرافت و کرامت برخوردار است که این مهم یکی از مهمترین تجلی‌گاه‌های حقوق بشری اسلامی است و زمانیکه پذیرفتیم انسان دارای جوهری کریم است باید حریت، امنیت و برابری، استقلال و… انواع حقوق او را نیز محترم شمرده و بپذیریم.

دکتر رستم زاده گفت: اساس حقوق بشری در قرآن بر محور حق کرامت، حیات، آزادی و عدالت ابتناء گردیده است.

وی با اشاره به آیه‌های ۲۷، ۲۸ و ۵۹ سوره نور و آیه ۱۲ حجرات و آیه ۶۴ غافر ،‌۱۰ و ۹ النباء خاطر نشان کرد: بهره مندی از آرامش در این آیه‌ها حق هر انسانی قلمداد شده و هرگونه مداخله در امور داخلی آنان منع شده است و بر اساس آیه ۶ توبه و آیه ۷۵ و ۱۰۰ نساء: افراد جامعه صرف نظر از دین و عقیده خود حق پناهندگی دارند و آیه ۵۶ عنکبوت حق برخورداری از تابعیت را یک حق پذیرفته شده تلقی کرده است.

دبیر علمی همایش با اشاره به مبنای نظری حقوق بشر اسلامی گفت: هدف و غرض خلقت خداوند کمال یافتن هر ناقص است و فطرت انسان با لذاته عاشق کمال و خیر است و این عشق به کمال پایانی ندارد و به هر مرتبه‌ای که ارضاء می‌شود طلب بالاتر از آن را می‌نماید و آرامش در کمال فقط با خدایی شدن نهایی می‌شود.

رستم زاده ادامه داد: در فلسفله اسلامی، انسان و حقوق بشری انسانی برگرفته از دو حقیقت جوهری مادی و روحانی است که باید هر دوی این حقیقت وجودی انسان اغنا شود و با تمام شدن جسم روح به کمال خویش ادامه می‌دهد و در واقع انسان تا رسیدن به سعادت دائم در حال سیر به سمت عشق به خوبی و کمال است بر همین اساس در فلسفه اسلامی به انسانی بها و ارزش داده می‌شود که ضمن مد نظر قرار دادن تمامی ابعاد مادی و روحانی زندگی اش در پی رسیدن به کمال مطلق است و نه محدود و محصور در این دنیای مادی.

سرپرست جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی گفت: در حقوق اسلامی حقوق بشر و شهروندی با تبیین بر مبنای خدامحوری بستر ساز متعالی‌ترین حقوق برای انسان‌ها است.

وی گفت: در بعضی از مبانی حقوق شهروندی غیر اسلامی این حقوق بیانی حق گرا دارد یعنی پیش و بیش از آنکه بشر را مکلف پندارد محق می‌انگارد، در حالی که در مباحث حقوق شهروندی بر هر دو وجهه موضوع توأمان تاکید می‌شود و مسؤلیت و تکلیف شهروندان در قبال هم و جامعه خود سبب تحقق عنصر مهم مشارکت در تعالی حقوق شهروندی است و از سویی اساساً در نظام حقوقی اسلام نیز حق و تکلیف با هم وجود دارد.

دبیر علمی چهارمین دوره همایش ملی حقوق شهروندی با تشریح سایر مکاتب در خصوص حقوق شهروندی گفت: مکتب حقوق پوزیتویستی برای حقوق شهروندان ماهیتی صرفاً قرار دادی و اعتباری قائل است. حقوق طبیعی قواعد حقوق عقل عملی را مبنای نظریات خود قرار داده‌اند ولی حقوق شهروندی در اسلام با نگرشی کامل‌تر و جامع الوجهین بر مصالح، مفاسد و واقعیات تکیه داشته و ترکیبی از ماهیت اعتباری – واقعی است.

وی فرهنگ سازی و آموزش و پژوهش را سه رکن تحقق حقوق شهروندی در جامعه عنوان کرد و افزود: باید با گام‌های ظریف علمی و خلاقانه توأمان برای این مسیرها برنامه ریزی علمی و عملی داشته باشیم چرا که سیطره حقوق شهروندی بر تمامی ابعاد و مؤلفه‌های زندگی اجتماعی انسان انکارناپذیر است.

رستم زاده با تشریح رهنمون‌های مقام معظم رهبری در خصوص حقوق شهروندی گفت: بیانیه گام دوم انقلاب مقام معظم رهبری مالامال و سرشار از آموزه‌هایی اصیل و جوهره حقوق شهروندی است.

انتهای پیام