هماهنگی در سوچی، صلح در سوریه

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا ، یک روز پس از اعلام پایان کار داعش و فروپاشی رسمی حکومت خودخوانده دولت اسلامی در سوریه، سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در شهر سوچی به بررسی وضعیت کنونی و آینده سیاسی سوریه می پردازند.
میزبانی «ولادیمیر پوتین» از «حسن روحانی» و «رجب طیب اردوغان» در واقع ادامه روندی است که بیش از یک سال قبل در آستانه آغاز شد. چند مرحله گفت وگو در آستانه قزاقستان موجب شد بین دولت و معارضان مذاکرات مستقیم و غیرمستقیمی صورت بگیرد و سرانجام به ایجاد یک آتش بس و ایجاد مناطق عاری از درگیری منجر شد که زمینه را برای نابودی داعش فراهم ساخت.

**دیدار ناگهانی پوتین و اسد در سوچی
نکته مهمی که در سکوت خبری نسبی رسانه ها انجام شد سفر «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه به شهر ساحلی سوچی روسیه و دیدار با ولادیمیر پوتین، دو روز پیش از برگزاری نشست سه جانبه بوده است.
خبرگزاری «تاس» روسیه در گزارشی نوشت روز 20 نوامبر (29 آذر) پوتین با بشار اسد دیدار کرد و هر دو رئیس جمهوری در مورد آینده سیاسی سوریه به گفت وگو پرداختند.
سران دو کشور با اشاره به همکاری نظامی در راه پیروزی بر تروریست ها بر روند سیاسی برای حل بحران تاکید کرد. در این دیدار چارچوب های اصلی حل و فصل موضوع سوریه به ویژه آماده سازی شرایط برای برگزاری کنگره ای متشکل از مردم سوریه مورد بحث قرار گرفت.
پوتین در این دیدار به اسد گفت که در ملاقات با مقام های ایران و ترکیه، در مورد فرایند سیاسی پس از شکست تروریست ها و آینده سوریه گفت وگو می کند.
رئیس جمهوری روسیه با اشاره به استقبال بشار اسد از ایجاد این کنگره مردمی، به افزایش همکاری با سازمان ملل به ویژه در مراحل پایانی دستیابی به صلح در این کشور اشاره کرد.
روزنامه «واشنگتن پست» نیز این دیدار را ناگهانی و شگفت آور دانست و نوشت پیش از دیدار سران سه کشور در سوچی، اسد و پوتین در مورد طرح های موجود برای صلح در سوریه گفت وگو کردند.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، رهبر روسیه همچنین در موضوع سوریه با سران ایالات متحده، عربستان سعودی، مصر و رژیم صهیونیستی نیز گفت وگوهای تلفنی را انجام داد.

**هفته سرنوشت ساز برای سوریه
از نگاه بسیاری رسانه ها و تحلیلگران، هفته جاری دوره ای حیاتی و مهم برای سوریه است زیرا گفت وگوهای موازی در مورد این کشور صورت می گیرد.
دیدار رهبران سه کشور در مورد آتش بس در سوریه و حضور اسد در سوچی در کنار اجلاس مخالفان اسد در ریاض از مهمترین اتفاق ها هستند که بر آینده سوریه تاثیرگذار هستند.
همچنین تا یک هفته دیگر نشست ژنو با همکاری سازمان ملل انجام می شود. گفته می شود 28 نوامبر این مذاکرات صلح در سوئیس آغاز شود.
تارنمای روزنامه «گاردین» نوشت تقریبا به صورت همزمان دو اجلاس برگزار می شود تا هر دو طرف را برای پایان جنگ داخلی متقاعد کند. ممکن است در این فرایند قانون جدیدی تصویب شود که بشار اسد را در قدرت نگاه می دارد.
دیدار سران سه کشور در سوچی با هدف کاهش اختلاف نظرها برگزار می شود.
همزمان با دیدار در سوچی 30 گروه مخالف بشار اسد در ریاض دور هم جمع می شوند تا گفت وگوهای سه روزه ای را با هدف دستیابی به یک چارچوب مشخص انجام دهند.
مهمترین گروه های معارض در سوریه زیر چتر کمیته گفت وگوهای عالی (HNC) با جدول زمانی مورد نظر روسیه مخالف است و تمرکز خود را طرح مورد نظر سازمان ملل قرار داده است.
معارضان تحت فشار روسیه و مهمترین حامی خود یعنی ترکیه قرار دارند تا گروه مذاکراتی خود را گسترده تر کنند. مخالفان چندان رغبتی به طرح سازمان ملل مبنی بر تصمیم گیری در مورد بشار اسد از طریق یک انتخابات عادلانه با نظارت سازمان ملل ندارند.

** ایران، روسیه و ترکیه؛ آینده سوریه
دیدار امروز در سوچی با هدف هماهنگی بیشتر تهران، مسکو و آنکارا صورت می گیرد تا دستاوردهای مذاکرات پیشین از آستانه تا دیدار چند روز قبل وزیران خارجه را به شکل رسمی تر نهایی کند.
تارنمای «المانیتور» در گزارشی با اشاره به نشست سه جانبه وزیران امورخارجه ایران، روسیه و ترکیه نوشت: در 11 ماه گذشته سه کشور همکاری نزدیکی با یکدیگر داشتند و اکنون با پایان کار داعش آن ها در مورد آینده سوریه و شکل دهی به آینده سیاسی آن تصمیم می گیرند. به نظر می رسد دیدار سه روز پیش در آنتالیای ترکیه هم موفقیت آمیز بود؛ به گفته وزیر امور خارجه روسیه، هر سه طرف بر روی مسائل اصلی به توافق رسیدند.
هر یک از این سه کشور دیدگاه و خواسته های خود را از تحولات در سوریه دارد. روسیه به حضور بلندمدت در سوریه می اندیشد و گمان می رود از آن به عنوان پایگاهی برای حضور نظامی دائم در منطقه استفاده کند.
به نوشته گاردین، مسکو اکنون دست برتر نظامی را در سوریه دارد و تلاش می کند تا موفق تر از فرایند سازمان ملل عمل کند و ابتکار خود را در کنار ایران و ترکیه پیش ببرد.
روزنامه واشنگتن پست نیز به نقل از ژنرال «ویکتور بوندارف» از مقام های نظامی روسیه عنوان داشت که ارتش این کشور حتی پس از پایان جنگ در سوریه، موضع و نیروهای خود را در این کشور حفظ می کند. به عبارت دیگر مسکو جنگنده ها و تسلیحات خود را در سوریه نگاه می دارد.
برای ترکیه تعیین وضعیت احزاب و گروه های کُرد بسیار اهمیت دارد. به نوشته المانیتور، دفتر رئیس جمهور ترکیه این موضوع را از جمله 6 محور مورد توجه آنکارا بیان کرد.
با این حال روسیه در موضوع کردها در زمانی که منافع مسکو مطرح باشد همکاری خاصی را با آنکارا انجام نمی دهد. روسیه تاکید دارد نباید به گونه ای رفتار کرد که کردها به سمت آمریکا سوق پیدا کنند. مسکو می خواهد از آن ها به عنوان اهرمی در آینده سوریه استفاده کند.
بنابر این تحلیل آنکارا به خوبی می داند که به همکاری روسیه در زمینه تعیین آینده سوریه احتیاج دارد. از طرف دیگر روسیه نیز آگاه است که برای رسیدن به اهداف ژئوپلتیک خود در سوریه و کل خاورمیانه به آنکارا نیازمند است.
براساس خبرها و تحلیل ها، ایران بیشترین حضور را در عرصه میدانی سوریه داشته است و خواهان ادامه آن است. به نوشته گادین، ایران در سوچی به دنبال آن است تا به حضور خود در سوریه مشروعیت بدهد.
به نوشته المانیتور، بزرگترین نیروی غیرمنظمی که در سوریه در حال عملیات جنگی است روابط نزدیکی با تهران دارد. بسیاری از قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای از جمله آمریکا بر خروج این نیروها تاکید می کنند. با این حال روسیه هفته گذشته پس از خبرسازی های رسانه های آمریکایی در مورد گفت وگوی ترامپ و پوتین در زمینه آینده این نیروها، ادعای کاخ سفید را ردکرد. کاخ کرملین عنوان داشت که در مورد وضعیت نیروهای مورد حمایت ایران گفت وگو یا دخالتی را ندارد.
به اعتقاد کارشناس این نشریه خبری، ایران قدرتمندترین بازیگر روی زمین در سوریه است و می خواهد نفوذ خود را در این کشور حفظ کند.
المانیتور در پایان با اشاره به دیدگاه ها و دورنمایی که هر یک از سه کشور ایران، روسیه و ترکیه برای سوریه دارند تاکید می کند چیزی که باعث ادامه همکاری آن ها شده آینده وضعیت و حضور ایالات متحده در سوریه است.

پژوهشم**9130**1601**خبرنگار: حسین عباسی نسب** انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.